W ostatnich latach niezwykle popularne stały się naturalne filtry przeciwsłoneczne. Ludzie nie chcą już smarować się tzw. „chemią”, chcą sięgać po bardziej ekologiczne i bezpieczne dla skóry rozwiązania. W obecnym trendzie uważa się, że bezpieczne jest to, co naturalne. Używanie sztucznych chemicznych składników postrzegane jest jako szkodliwe.
Czy ten pogląd ma rację bytu? Ile w nim prawdy? O tym porozmawiam dzisiaj z Kasią Żakowską, kosmetolożką z wykształcenia i zamiłowania, która od samego początku Wytwórni współtworzy markę i jej produkty.
Jakie filtry chroniące przed słońcem wybrać?
Zaczęły się wakacje, każdy z nas szuka własnego kawałka plaży, by rozłożyć koc i powylegiwać się na słońcu. Trzeba jednak pamiętać, że kąpiel słoneczna może być niebezpieczna, jeśli odpowiednio nie zabezpieczymy skóry. Dzisiaj porozmawiamy o tym, jak dobrać filtr UV do swojej skóry. Zapytam Kasię, jak często nakładać krem do opalania oraz dowiem się, czy można chronić skórę przed promieniowaniem UV za pomocą olejów naturalnych. Bądźmy bezpieczni podczas wakacji i dbajmy o siebie i swoją skórę!
Co oznacza symbol SPF?
Zacznijmy od początku. Na każdym kosmetyku do opalania lub ochrony przeciwsłonecznej pojawia się symbol z numerem. Kasiu, czy możesz nam opowiedzieć, czym jest symbol SPF i co oznacza?
Kasia: SPF to wskaźnik ochrony przeciwsłonecznej (Sun Protection Factor). Wyraża się go za pomocą liczby z zakresu 2-50+ w przypadku kosmetyków produkowanych zgodnie z Prawem Europejskim.
W praktyce oznacza to, ile razy dłużej można poddać skórę zabezpieczoną preparatem ochronnym ekspozycji na słońce w stosunku do czasu ekspozycji bez preparatu ochronnego, w obu przypadkach bez wywołania reakcji zaczerwienienia skóry.
Im różnica w czasach ekspozycji jest dłuższa, tym preparat chroni dłużej, to SPF jest wyższy. SPF nie jest substancją chemiczną, która chroni skórę. SPF jest wskaźnikiem mocy działania danej substancji. A substancji, które nas chronią mamy wiele, jedne działają w szerszym spektrum, inne w węższym, jednak można podzielić ich sposoby działania na dwa typy:
- substancje odbijające promieniowanie UV (filtry mechaniczne)
- substancje pochłaniające promieniowanie UV (filtry chemiczne)
Filtry mechaniczne najczęściej występują w postaci substancji stałej, stąd kremy z takim filtrem są zazwyczaj białe i gęste. Tworzą na skórze warstwę, która odbija promieniowanie. Filtry chemiczne z kolei promieniowanie pochłaniają w określonym dla siebie zakresie długości fali. Oba rodzaje wzajemnie się uzupełniają i wzbogacają wzajemnie kosmetyk.
Naturalne oleje z filtrem przeciwsłonecznym - właściwości
Czy to prawda, że oleje roślinne zawierają faktor SPF? Czy poziom ochrony w olejach jest stabilny i bezpieczny?
Kasia: Tak, to prawda. Oleje roślinne zawierają szereg różnych substancji chemicznych, naturalnie występujących w ich składach, które mają właściwości absorbcji promieniowania UV. Związki te zaliczamy do chemicznych substancji fotoochronnych. Te z kolei mogą pod wpływem absorbcji ulegać degradacji w naszej skórze lub oddawać do niej pobrane przy absorbcji fal ciepło, co może powodować dyskomfort skóry, uczulenia, zaczerwienienie. Ma to znaczący wpływ na ich stabilność. Najlepsze filtry chemiczne to takie, które działają w szerokim zakresie (filtry UVA i UVB), nie powinny rozkładać się pod wpływem promieniowania, najlepiej, żeby nie były lotne i były wodoodporne. To sporo wymagań, które należy spełnić. Olej z pestek malin czy też olej z marchwi jako filtry zawierają liczne cząsteczki z wiązaniami nienasyconymi, które odpowiadają za częściową absorbcję promieniowania UVB. Zakres tej absorbcji nie jest jednak dokładnie potwierdzony naukowo, a wszelkie informacje na temat oznaczeń SPF są o rozległym zakresie wszelkich olejów ochronnych. Oleje roślinne, w szczególności te z wysokim SPF, są świetne jako dodatek wspomagający w kosmetykach ochronnych, jednak samodzielnie nie zapewniają wystarczającej ochrony przed UVA. Filtry chemiczne nie są stabilne (przy wysokich temperaturach olej nałożony na skórę podgrzewa się i może poparzyć nasze ciało) oraz ciężko, w przypadku substancji płynnej, uzyskać odpowiedniej grubości jednolitą warstwę ochronną na skórze, aby protekcja była skuteczna. Z tych powodów samo używanie olejów czy maseł w celu ochrony przeciwsłonecznej jest niewystarczające.
Olej roślinny a krem z filtrem – co wybrać?
Niektórzy twierdzą, że zamiast chemicznego kremu do opalania lepiej wybrać olej roślinny podczas kąpieli słonecznych. Jaką mamy gwarancję, że olej zabezpieczy skórę przed działaniem promieni UV?
Kasia: Żadną w przypadku samodzielnie nakładanego oleju. Owszem, jak wspomniałam powyżej, oleje, w szczególności te z wyższym oznaczeniem SPF, sprawdzą się podczas krótkotrwałego pobytu na słońcu.
Nie ochronią nas jednak przed promieniowaniem UVA, które dociera w głąb skóry.
Na dłuższą wyprawę w upalny dzień należy jednak posiłkować się produktami zawierającymi filtry mieszane – mechaniczne zapewnią korzystną fotoprotekcję, a chemiczne o szerokim paśmie absorbcji zapewnią ochronę przed promieniami UVA i promieniami UVB.
Mówimy tutaj o samych filtrach przeciwsłonecznych. Natomiast zamiast chemicznego kremu należy kierować się pozostałymi składnikami i wybrać taki, którego skład jest naturalny. W ten sposób otrzymamy aż dwie korzyści czyli odpowiednią fotoprotekcję jak i krem pozbawiony szkodliwych substancji.
Filtr SPF – jaki jest najlepszy i w jakiej formie go stosować na skórę?
Filtry dostępne w drogeriach mają poziom ochrony 20 SPF, a nawet 50 SPF. Jak dobrać poziom SPF do swoich potrzeb?
Kasia: Aby odpowiednio dobrać filtr do swoich potrzeb, trzeba odpowiednio określić parametry, z jakimi przyjdzie nam się mierzyć na zewnątrz. SPF określa tylko ile czasu dłużej możemy pozostać na słońcu z nałożonym produktem w porównaniu do niezabezpieczonej skóry. Inaczej jednak zareaguje skóra jasna od ciemniejszej, inne promieniowanie będzie także w lekko pochmurny dzień w porównaniu z palącym słońcem w południe na plaży. Inaczej też zareagują osoby przyjmujące leki zwiększające fotowrażliwość. Te czynniki są bardzo istotne i należy oceniać je za każdym razem indywidualnie. Najlepiej na początku skorzystać z kalkulatora opalania. Można znaleźć go w Internecie. Pomocne będzie także określenie typu skóry jaki posiadamy. Dzięki temu określimy jak szybko może dojść do poparzenia bez zastosowania kosmetyków ochronnych. W moim przypadku (mam typ 2) łatwo się czerwienię, bardzo słabo opalam.
Moja karnacja jest bardzo jasna. W pełnym słońcu mogłabym pozostać maksymalnie 10 minut bez ochrony. Jeśli zastosuję kosmetyk z SPF 20, czas po jakim się zaczerwienię wzrośnie 20 razy, czyli wyniesie 200 minut. Po jego upływie muszę ponownie nałożyć kosmetyk ochronny.
Pamiętajmy jednak, że nawet jeśli przy zastosowaniu SPF 50 mogłabym bezpiecznie spędzić na słońcu aż 8 godzin jest sporo czynników mechanicznych, które sprawiają, że krem należy nakładać częściej. Pamiętajmy, że wyliczenia czasu po zastosowaniu SPF to sytuacja idealna. W praktyce jednak dotykamy twarzy, nakładamy zbyt mało produktu, pocimy się, korzystamy z wody. Dlatego należy odnawiać smarowanie swojego ciała po każdym wyjściu z kąpieli i co około 2-3 godziny. Przyjęta ilość to 2 mg na 1cm2 ciała.
Filtry przeciwsłoneczne mineralne
Co z kolei można powiedzieć o filtrach mineralnych? Czy to odpowiedni filtr przeciwsłoneczny na twarz?
Kasia: Jak najbardziej odpowiedni. Filtry mechaniczne z racji swojej mniejszej fotoniestabilności są uważane za skuteczniejsze. Problem w tym, że nam konsumentom się nie podobają, bo potrafią pozostawić białą warstwę na skórze, a to właśnie ona nas chroni. Najczęściej stosowanymi składnikami są tlenek cynku i ditlenek tytanu (w Ameryce wybiera się częściej tlenek tytanu). Cząstki barwnych pigmentów wahają się między 200-300 µm i to właśnie przez ich wielkość odbijają też część pasm światła widzialnego, dlatego mamy efekt wybielonej skóry.
Przemysł kosmetyczny poradził sobie jednak z tym zjawiskiem tworząc pigmenty mikronizowane, poniżej 100 nm, które jednak mają tendencję do zbrylania, stąd wymagają dodatkowych składników przeciwzbrylających w kosmetyku.
Niemniej najlepszą protekcję twarzy uzyskamy przy zastosowaniu kosmetyków z większymi cząstkami. Mogą być w formie pudrów (poza tymi z nanocząstkami, zbytnio się pylą) lub gęstych białych kremów, jednak odpowiednią ochronę zapewniamy sobie poprzez nałożenie odpowiednio obfitej warstwy produktu i to właśnie ona zapewnia bezpieczeństwo dla naszej twarzy.
Najlepszy filtr UV dla dzieci
Jaki filtr UV wybrać do ochrony delikatnej skóry dziecka?
Kasia: Taki o najbardziej naturalnym składzie w przypadku wszelkiej kosmetyki białej. Przynajmniej SPF 30. Na rynku dostępnych jest kilka dobrej jakości pozycji, które bazują na filtrach mechanicznych. Nie należy się ich bać, pomimo informacji, które wynikają z badań nad tymi składnikami, że wnikają w głębsze warstwy skóry dziecka, ponieważ jest mniej dojrzała niż u dorosłego. W przypadku tlenku cynku czy ditlenku tytanu substancje te nie wykazują żadnej toksyczności.
Unikajmy jednak cząstek nano tych związków, ponieważ aż tak mocno rozdrobnione cząstki są nowością na rynku i ich przenikanie nie zostało jeszcze dostatecznie przebadane. Należy też unikać wychodzenia z dziećmi w godzinach 11-16 w upalne dni, kiedy słońce je bardzo intensywne.
Krem nakładamy grubsza warstwą na duże odsłonięte partie ciała – plecy, kończyny, brzuch. W przypadku twarzy dziecka jeszcze staranniej dobieramy skład kosmetyku. Koniecznie pamiętamy o zabezpieczeniu głowy czapką lub chustką. Odnawiamy kremowanie co 2-3 godziny, po każdej kąpieli w wodzie, a wieczorem nie zapominamy o dokładnym zmyciu preparatu.
Filtry UV do włosów
Jak zadbać o włosy na wakacjach? Warto zabezpieczać włosy filtrem przeciwsłonecznym?
Kasia: Oczywiście. Warto zabezpieczać i włosy i skórę głowy, bo na oba te rejony działa promieniowanie UV. Skórę głowy zabezpieczamy nakryciem głowy, kapeluszem, czapką, czy też dobrze spiętymi w kok włosami. Same włosy natomiast to trochę bardziej skomplikowana sprawa, żeby zrozumieć jak działa na nie UV i jak temu zapobiec. UVB wnika do płytszych warstw włosa, odpowiada za degradację białek i melaniny, co objawia się zerwaniem wiązań między cząsteczkami, w efekcie włosy stają się łamliwe i podatniejsze na urazy. UVA z kolei wnika do kory włosa, powoduje blaknięcie i rozjaśnianie włosów. Stąd tak ważna jest ich ochrona przed słońcem.
Włos różni się też od skóry tym, że jest martwy, dlatego pielęgnacja może opierać się o substancje, które dla skóry byłyby niewystarczające. Delikatne lotne silikony stworzą na włosach barierę ochronną, na końcach sprawdzi się olej z pestek malin czy dedykowane preparaty zawierające substancje fotoprotekcyjne.
Serdecznie dziękuję ci, Kasiu, za edukacyjną pogadankę na temat filtrów przeciwsłonecznych. Sierpień zapowiada się upalny i słoneczny, a dzięki twoim wyczerpującym odpowiedziom zarówno ja, jak i czytelnicy naszego bloga będą mogli bezpiecznie wylegiwać się na leżakach w pełnym słońcu.
Magda